Het Kandinsky canvas: een interactief kunstwerk met beeld en muziek

192 magneetsensoren, 180 meter draad, 1900 soldeerpunten (met de hand aangebracht), acht multiplexers en één Arduino microcontroller. Dat zijn de componenten van het Kandinsky Canvas: een interactief beeld- en geluidskunstwerk gebaseerd op het kunstwerk Kleine Welten IV (1922) van Wassily Kandinsky, ontworpen door het Soundlab van Muziekgebouw aan ’t IJ.
Kandinsky

Voor het canvas zijn de vormen en kleuren als het ware uit het oorspronkelijke kunstwerk geknipt. Je kan de elementen vastpakken en op een zelfgekozen plek terug op het canvas plaatsen. Elke plek op het canvas heeft een eigen geluid dat ook weer een relatie heeft met de gekozen vorm. Zo maak je zelf een nieuw beeldend kunstwerk, gebaseerd op bestaande vormen. Tegelijk maak je een eigen compositie.

Nieuwe ontdekkingen
De installatie is ontworpen door het Soundlab van Muziekgebouw aan ’t IJ, in opdracht van het Stedelijk Museum Amsterdam. Görkem Arıkan was daarbij betrokken als muziektechnoloog en ontwerper. Hij werd geholpen door drie studenten van de HKU Muziek en Technologie met ieder hun eigen expertises. “Het werk is bedoeld voor kinderen maar eigenlijk vindt iedereen het leuk om mee te experimenteren. De muziek verandert steeds door de keuzes die de deelnemers maken en is daardoor direct verbonden met de eigen inbreng. Wij hadden daarmee als makers natuurlijk van tevoren iets voor ogen, maar het is verrassend om te zien dat kinderen daar op hun eigen wijze mee aan de slag gaan. Spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Plezier zorgt voor intrinsieke motivatie om je ergens in te verdiepen. Zo kom je tot nieuwe ontdekkingen en leer je op een andere manier denken.”

Lesprogramma’s
SKVR projectleider Suzanne Ypma en adviseur Innovatie bruist al van de ideeën voor lesprogramma’s met het canvas. “Met Kandinsky in the mix willen we leerlingen aan de slag laten gaan met het thema ordenen. Ordening is niet alleen een filosofisch concept, maar doordringt ook de verschillende kunstdisciplines. In de muziek wordt ordening gebruikt om elementen zoals ritme, melodie en harmonie te structureren en te organiseren. Hoe we deze elementen ordenen, wordt sterk beïnvloed door onze achtergrond, culturele context en persoonlijke voorkeuren. Onze individuele benadering van ordening in muziek weerspiegelt dus niet alleen ons artistieke proces, maar ook onze unieke identiteit en ervaringen. Dit thema kan als basis dienen voor een geïntegreerde aanpak van workshops en lessenseries voor verschillende leeftijden, niet alleen voor muziek, maar ook voor andere kunstdisciplines."

En ook muziektech docent Guillem Gongora is blij met deze nieuwe aanwinst. Hij is onder de indruk van de technische en muzikale mogelijkheden. “Er zitten meer dan 200 geluiden in het canvas. En helemaal geweldig is dat het systeem zo ontworpen is dat wij er zelf ook weer nieuwe geluiden aan toe kunnen voegen.” 

SKVR heeft het Kandinsky Canvas in bruikleen. Met support van de donateurs van het Maaklab hebben we het naar Rotterdam kunnen halen. 

Contact met Suzanne
Werk je in het onderwijs en ben je benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw school? Neem dan contact op met Suzanne Ypma: s.ypma@skvr.nl

Interview: Janine Kratzenberg
foto: Daniel van der Kolk